تحلیل نقش ابعاد وبِ تاریک در گسترش جرائم مواد مخدر و روان‌گردان در فضای سایبر

مقاله 2، دوره 14، شماره 53، بهار 1398، صفحه 29-54    

نوع مقاله: کاربردی

نویسنده

ابراهیم قربانی

چکیده

زمینه و هدف: در سال­های اخیر با نفوذ پلیس به شبکه­های اینترنتیِ خرید و فروش مواد اعتیادآور، بسیاری از کاربران از لایه­های عمقی فضای سایبر که در اصطلاح وب ِعمیق نامیده می­شود، در رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند. از جملۀ این لایه­ها می­توان به وب تاریک اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش ابعاد تأثیرگذار وبِ تاریک در گسترش جرائم مواد مخدر و روان­گردان صورت گرفته است. روش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با روش پیمایشی و از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعۀ آماری پژوهش، کلیۀ متخصصان عضو در کارگروه کمیتۀ مبارزه با مواد مخدر و جرائم مجازی استان آذربایجان غربی و به تعداد 135 نفر بوده که برابر فرمول کوکران، 100 نفر از متخصصان، پرسشنامۀ تحقیق با ضریب پایایی 80/0 را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم­افزار SPSS22 استفاده شد. یافته‌ها: تمامی ابعاد مربوط به وب تاریک شامل پنهان­سازی اطلاعات و عدم نمایۀ محتوا توسط موتورهای جستجو، ارائه اطلاعات کامل­، بی­پرده و به­روز در خصوص انواع مواد اعتیادآور و روش­های تولید و مصرف و عبور از فیلترینگ و عدم دسترسی پلیس به هویتِ واقعیِ فعالان مواد مخدر و روان­گردان نقش بسزایی در گسترش ارتکاب جرائم مواد مخدر و روان­گردان­ها داشته­اند. نتیجه‌گیری: با توجه به عملکرد وب تاریک، فضای سایبری نقش مؤثری در گسترش جرائم مواد مخدر و روان­گردان­ها داشته است که لازم است مدیریت فضای سایبر دستخوش تغییرات اساسی شود.

پیشگیری نوین: نقش رسانه مجازی در پیشگیری از گرایش به مواد مخدر در فضای سایبر

دوره ۱۲، شماره ۴۹ - ( ویژه نامه۲ ۱۳۹۸ ) جلد ۱۲ شماره ۴۹ صفحات ۹-۲۲

ابوالفضل پورمنافی^* ، ابراهیم قربانی

دانشگاه علوم انتظامی امین

چکیده:   (۱۳ مشاهده)

هدف: جذابیت و گسترش فضای مجازی در بین اقشار جامعه  و کارکردهای این بستر در ارتکاب جرائم مربوط به مواد مخدر، باعث شده تا مسئولین امر به فکر استفاده از این بستر در جهت تدوین برنامه­های پیشگیرانه از اعتیاد به مواد مخدر باشند. البته در حال حاضر کارکردهای این فضا یکی از عوامل موثر در گرایش به اعتیاد و مصرف مواد مخدر تلقی می شود. هدف تحقیق حاضر بررسی نقش رسانه مجازی (فضای سایبر) در پیشگیری از از اعتیاد به مواد مخدر در بین اقشار گوناگون جامعه در قالب ارائه الگویی کاربردی بوده است. روش: پژوهش حاضر از حیث روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از لحاظ گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی بوده که با استفاده از پرسش نامه محقق ساختۀ انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل خبرگان و سرمتخصصان پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، پلیس فتاناجا و سازمان های مرتبط با موضوع تحقیق و به تعداد 65 نفر بوده که برابر فرمول کوکران تعداد 56 نفر از جامعه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوتن نمونه انتخاب شدند. یافته ها: یافته‏ها نشان داد 1- فضای مجازی و مسئول سازی، 2- فضای مجازی و مشارکت اجتماعی، 3- فضای مجازی و آگاه سازی، 4-فضای مجازی و تولیدات خاص و در نهایت 5- فضای مجازی و مدیریت می توانند به ترتیب نقش بسزایی در پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر داشته باشند. نتیجه‏گیری: نتایج تحقیق حاضر می تواند گامی مهم برای تبیین روش های پیشگیری از اعتیاد در فضای مجازی و الگویی مناسب برای طراحی برنامه های جامع پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر در فضای مجازی باشد.