ارائه الگوی ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی (مطالعه موردی: اعتیاد و ارتکاب جرایم مواد مخدر)

زمینه و هدف: امروزه فضای مجازی ضمن برخورداری از مزایا و امکانات گسترده، مسائل و مشکلاتی را در حوزه نظم و امنیت اجتماعی از جوانب مختلف به همراه آورده است. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی در برابر تهدیدات ناشی از اعتیاد و ارتکاب جرایم مواد مخدر به انجام رسید.
روش تحقیق: تحقیق حاضر ترکیبی و از نوع تحقیقات اکتشافی (آمیخته) بود. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی پژوهش که بر اساس نظریه داده بنیاد صورت گرفت، شامل مطالعات کتابخانه ای و رجوع به اسناد مرتبط و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته با 8 نفر از خبرگان (روسای ادارات مبارزه با جرائم مجازی پلیس مبارزه با مواد مخدر و فتا ناجا بر اساس اصل اشباع نظری) و در بخش کمی شامل 61 نفر از متهمین مواد مخدر بوده که در بازه زمانی مشخص نسبت به ارتکاب جرائم مربوطه در فضای مجازی توسط پلیس دستگیر شده بودند. برای محاسبه پایایی پرسشنامه بخش کیفی از روش پایایی بین دو کدگذار با نتیجه نهایی (%76) و برای محاسبه پایایی بخش کمی از ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه نهایی (88/0) استفاده شد. در تحقیق حاضر به جهت تحلیل داده های کیفی مستخرج از پرسشنامه نیمه ساختار یافته از نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل توصیفی و استنباطی داده های حاصل از پرسشنامه از نرم افزار SPSS استفاده شد.
یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه ها نشان داد در فرایند ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی از منظر اعتیاد و جرائم مواد مخدر بایستی تعداد 3 بعد، 12 مولفه و 50 شاخص (مفهوم) مدنظر باشد.
نتایج: علاوه بر ترسیم الگوی نهایی، نتایج کلی نشان داد ترتیب اولویت ابعاد شناسایی شده در ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی از منظر اعتیاد و جرائم مواد مخدر به صورت  1- پیشگیری همگانی 2- ارتقا سواد رسانه ای و 3- پیشگیری انتظامی خواهد بود. 

پهنه‌بندی استان مرزی آذربایجان غربی، بر اساس شاخص‌های ناامنیِ متأثر از قاچاق مواد مخدر

نشریه علمی دانش انتظامی دفتر تحقیقات کاربردی استان آذربایجان غربی

مقاله 5، دوره 1398، شماره 42، بهار 1398، صفحه 95-124   اصل مقاله (1.35 MB)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرزین فلی زادگان؛ ابراهیم قربانی* ، فردین پیری

چکیده

امنیت اساسی­ ترین نیاز یک جامعه است. یکی از ضرورت­ های تأمین امنیت در یک کشور، تأمین امنیت در مناطق مرزی آن کشور است. امنیت دارای ابعاد گوناگونی است که یکی از مهم­ترین ابعاد آن، امنیت اجتماعی است. استان آذربایجان غربی از جمله مناطق مرزی است که به لحاظ موقعیت خاص ژئوپلتیکیو ژئواستاتیکی همواره مأمن عوامل نا­أمن کننده می­باشد. در این میان معضل مواد­ مخدر یکی از مهم­ترین عوامل بر هم زنندۀ امنیت اجتماعی در این استان است که ریشه در بسیاری از جرایم دیگر دارد. پژوهش حاضر می­کوشد رابطۀ قاچاق مواد مخدر با میزان وقوع جرایم مخل امنیت اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد و استان آذربایجان غربی را بر اساس شاخص­های ناامنی پهنه­ بندی نماید. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل فضایی انجام شده است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر، شاخص­های برهم زنندۀ امنیت اجتماعی یعنی میزان مواد مخدر کشف و ضبط شده، سرقت­های به عنف، سرقت­های مسلحانه، آدم­ربایی و قتل در جغرافیای استان آذربایجان غربی در بازۀ زمانی 1392 تا 1397می­باشد. داده­ها با کمک نرم­افزار SPSS به تفکیک 17 شهرستان استان تجزیه و تحلیل شده­اند. به منظور تأیید ارتباط میزان مواد مخدر کشف شده و جرایم امنیتی استان از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. برای شناسایی و درک الگو­های فضایی جرایم امنیتی استان از روش درون­یابی معکوس در محیط نرم‌افزاری آرک­مپ استفاده گردید. یافته­ ها نشان داد بین جرایم مواد مخدر (مواد مخدر کشف و ضبط شده) در سطح استان آذربایجان غربی و تعداد سرقت­های مسلحانه، قتل عمد، آدم­ربایی و سرقت به عنف همبستگی مستقیم و مثبت وجود دارد. نتایج نشان داد بین ارتکاب جرایم مواد مخدر و جرایم امنیتی ارتباط مثبت و مستقیمی وجود دارد؛ به گونه­ای که در هر زمان و مکانی که فعالیت­های قاچاق مواد مخدر افزایش یابد، ناامنی اجتماعی نیز افزایش خواهد یافت. تحلیل فضایی داده­های مکانی در محیط GIS به روش درون­یابی معکوسIDW نیز این ادعا را تأیید نمود.