زمینه و هدف: در سالهای اخیر فضای مجازی، از جمله عواملی بوده که نقش بسیار زیادی در ارتکاب جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی در جامعه داشته است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش فضای مجازی در ارتکاب جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی انجام شد.
روش: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ روش توصیفی و از لحاظ گردآوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی از طریق پرسشنامه تهیه شد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی مدیران و افسران ارشد پلیس اطلاعات و امنیت عمومی و پلیس فتای استان آذربایجان غربی و به تعداد 78 نفر بوده که به صورت تمامشمار به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار Spss و آزمونهای آماری خیدو و فریدمن استفاده گردید.
یافتهها: یافتهها نشان داد که اشتراک محتوا در خصوص تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرائم منافی عفت یا انحرافات جنسی، تبلیغات محتوا در خصوص تشریفات و تجملات نامشروع و غیرقانونی، هموارسازی مسیر در جهت تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید یا تطمیع افراد به دستیابی به محتویات مستهجن و مبتذل و درنهایت انتشار، توزیع و معامله محتوای خلاف عفت عمومی دارای نقش بسزایی در ارتکاب جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی هستند.
نتیجهگیری: نتایچ نشان داد که در بین ابعاد تحقیق، بیشترین نقش در ارتکاب جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی مربوط به مؤلفه اشتراک محتوا در خصوص تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرائم منافی عفت یا انحرافات جنسی با میانگین 74/3 و کمترین نقش در ارتکاب جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی مربوط به مؤلفۀ تبلیغات محتوا در خصوص تشریفات و تجملات نامشروع و غیرقانونی با میانگین 01/1 هست.
زمینه و هدف: امروزه فضای مجازی ضمن برخورداری از مزایا و امکانات گسترده، مسائل و مشکلاتی را در حوزه نظم و امنیت اجتماعی از جوانب مختلف به همراه آورده است. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی در برابر تهدیدات ناشی از اعتیاد و ارتکاب جرایم مواد مخدر به انجام رسید.
روش تحقیق: تحقیق حاضر ترکیبی و از نوع تحقیقات اکتشافی (آمیخته) بود. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی پژوهش که بر اساس نظریه داده بنیاد صورت گرفت، شامل مطالعات کتابخانه ای و رجوع به اسناد مرتبط و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته با 8 نفر از خبرگان (روسای ادارات مبارزه با جرائم مجازی پلیس مبارزه با مواد مخدر و فتا ناجا بر اساس اصل اشباع نظری) و در بخش کمی شامل 61 نفر از متهمین مواد مخدر بوده که در بازه زمانی مشخص نسبت به ارتکاب جرائم مربوطه در فضای مجازی توسط پلیس دستگیر شده بودند. برای محاسبه پایایی پرسشنامه بخش کیفی از روش پایایی بین دو کدگذار با نتیجه نهایی (%76) و برای محاسبه پایایی بخش کمی از ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه نهایی (88/0) استفاده شد. در تحقیق حاضر به جهت تحلیل داده های کیفی مستخرج از پرسشنامه نیمه ساختار یافته از نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل توصیفی و استنباطی داده های حاصل از پرسشنامه از نرم افزار SPSS استفاده شد.
یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه ها نشان داد در فرایند ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی از منظر اعتیاد و جرائم مواد مخدر بایستی تعداد 3 بعد، 12 مولفه و 50 شاخص (مفهوم) مدنظر باشد.
نتایج: علاوه بر ترسیم الگوی نهایی، نتایج کلی نشان داد ترتیب اولویت ابعاد شناسایی شده در ارتقا امنیت اجتماعی کاربران فضای مجازی از منظر اعتیاد و جرائم مواد مخدر به صورت 1- پیشگیری همگانی 2- ارتقا سواد رسانه ای و 3- پیشگیری انتظامی خواهد بود.
نشریه: دانش مبارزه با مواد مخدر
شماره : 1دوره 6 بهار و تابستان 96
نویسندگان: ابراهیم قربانی
چکیده:
ارتکاب جرائم ناشی از مواد مخدر به خصوص اعتیاد به آن در بین اقشار مختلف جامعه، علاوه بر همهی آنچه از اعتیاد گفته میشود، پدیدهای است با لایههای پنهانتر و ابعاد فزونتر از خود اعتیاد. آمارها نشان میدهد که نرخ افراد درگیر با معضل اعتیاد و تعداد مرتکبین جرائم ناشی از مواد مخدر که از طریق کارکردهای فضای مجازی درگیر با موضوع شدهاند، رو به افزایش میباشد. هدف از تحقیق حاضر تحلیل نقش فضای سایبر در ارتکاب جرائم مواد مخدر در سال 1396 میباشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی و از نوع تحقیقات کاربردی بوده و جامعه آماری مورد تحلیل شامل کلیه کارشناسان ارشد اجتماعی و حقوقی دستگاههای حوزهی مبارزه با مواد مخدر و دستگاه قضایی، به تعداد 100 نفر بوده که با توجه به محدود بودن جامعهی آماری، کلیه کارشناسان با استفاده از روش نمونهگیری تمام شمار به عضویت نمونه آماری انتخاب و پرسشنامهی محققساختهی تحقیق (پرسشنامه ابعاد تاثیرگذار فضای مجازی در ارتکاب جرائم مواد مخدر) با ضریب پایایی 832/0 را تکمیل نمودند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار Spss ویرایش 22 استفاده شد. یافتهها حاکی از آن بود که متغیرهای تحقیق (1- تبلیغات در خصوص انواع مواد مخدر در فضای سایبر، 2- اشتراک نظرات در خصوص اثرات ناشی از مصرف مواد مخدر در فضای سایبر، 3- اشتراک و انتشار اطلاعات در خصوص شیوه های تولید و استفاده از مواد مخدر در فضای سایبر و 4- عدم کنترل و دسترسی به اطلاعاتِ فعالینِ مجازیِ موادِ مخدر توسط پلیس و نهادهای مبارز) نقش بسزایی در ارتکاب جرائم مواد مخدر در بستر فضای سایبر دارند. نتایج نشان داد در حال حاضر فضای سایبر میتواند تاثیر بسزایی در گرایش به اعتیاد، سوء مصرف مواد مخدر و وقوع دیگر جرائم ناشی از آن داشته باشد.